Ondare Aretoan Clemente & Jesús Arraiz aldi baterako erakusketa berria dago ikusgai ekainaren 29ra arte. Ander López eta Alicia Fernandez Ondare Aretoko arduradunak komisariatutako erakusketa da. Erakusketa honetan bi pintore berezi omendu eta berez duten balioa aitortuko zaie: Clemente Arraiz Inchaurregui (1873-1952) eta Jesús Arraiz Ibarra (1898-1980). Gasteizen jaioak, aita eta semea, ez dira oso ezagunak, eta euren lanak lehen aldiz batera erakutsiko dira Bilbon, euskal artearen iragana ezagutarazten laguntzeko asmoz. Alicia Fernándezen eta Ander Lopezen komisariotzapean, hautatutako pinturak  partikularren eta erakundeen bildumetatik datoz, Arabako Arte Ederren Museoaren eta Gasteizko Udalaren bildumetatik, esate baterako. Erakusketa-ibilbideak bi artisten lanen arteko elkarrizketa arina proposatzen du, eta aukera ematen dio ikusleari artista horien gaiak eta ezaugarriak ezagutzeko, elkarren arteko antzekotasunak eta eraginak hautemateko edo sormenezko desadostasunak hautemateko. Erakusketa familia-erretratuekin abiatzen da. Erretratu horiek beren ibilbideen hainbat etapatan sortu zituzten, bai eta bizi eta sortzen zituzten espazio intimoetan ere, Arraiz Ibarra familia bizi zen Olagibel kaleko etxeko aretoan, esate baterako. Ondoren, itsas inguruneetako paisaiak biltzen dira, naturakoak edo hirikoak, eta, besteak beste, Clemente jaunak Jesús Arraizengan izan zuen eragina eta artista biek paisaiekiko eta argiarekiko zuten lilura erakusten dute. Clemente Arraizek nortasun bidaiaria zuen, eta mundua esploratzen jarraitu zuen, nazioarteko esperientziaren ondoren eta dekorazio-negozioa ireki ondoren. Horren adibide dira Kantauri aldean, Biarritzetik Ferrolera, egin zituen bidaietan egindako obrak. Fernando Amáricarekin batera, zeinarekin urteetan zehar adiskidetasun handia izan baitzuen, Clementek, Arabako paisaia margotu zuen hasieran, Zadorra ibaia Trespuentesetik igarotzean lanean (1895) ikus daitekeen bezala. Ondoren, Gerra Zibilaren ondoren eta Felipe semeari Galizian egindako bisitetan, Vigo itsasadarraren ingurune naturalean inspiratuta, Amáricarekin batera Castro del monte Santa Tegra (1945) bezalako lanak egin zituen. Atal horren amaieran, Clemente eta Jesusen hiri-paisaiak daude, hiriko eguneroko bizitzaren funtsa eta atmosfera jasotzen dituztenak. Soziabilitate- eta aisialdi-lekuak dira, eta artista bakoitzak bere hiri-bizipenarekin lotzen zituen emozioak eta esperientziak transmititzen dituzte. Loreak eta natura hilak Clemente Arraizek intentsitate handiz landu zituen genero artistikoak dira, eta Jesús Arraizi ere interesatu zitzaizkion. Genero horiek oso ezagunak izan ziren artearen historian, eta objektu eta elementu naturalen edertasun estetikoa esploratzeko balio izan zieten. Loreak, loreontziak eta natura hilak oso leku garrantzitsua hartzen dute Clemente Arraizen obran, batez ere azken urteetan. Gai horiek tokiko testuinguru artistikoarekin eta garaiko gustuarekin lotuta daude; are gehiago, Gerra Zibilaren ondoren eta erretratuekin batera, Euskadin ekoitzitako pinturaren genero nagusi bihurtu zirenean. Clementek bere lanetan Euskal Herriko bertako frutak, hala nola sagarrak eta irasagarrak, sukaldeko tresnekin eta etxeko beste tresna batzuekin tartekatu zituen. Bere estudioan sortu zituen, eta honako hauek nabarmentzen dira: argiaren eta itzalen sotiltasunen analisi zaindua, eta ikus-efektu erakarleak lortzen dituzten irudien errealismoa. Loreen inguruko gaiak Clemente Arraizen ekoizpenaren funtsezko alderdi bat dira, eta artista horren adierazpen artistikoaren genero bereizgarri bat dira hein haundi batean. Natura biziaren irudikapen horiek ia egunerokoa zen erritu bati erantzuten zioten. Goizero, bere bilobak gogoratzen duenez, Alaba Jeneralaren kalean bere konfiantzazko lore-saltzailea bisitatu ohi zuen, eta hainbat lore-multzo erosten zituen, hala nola arrosa, bioleta, krabelin, peonia, gladiolo edo lirioen adarrak, gerora mihiseetan eta oholetan jaso eta betirako geratu direnak. Giza irudia da Jesús Arraizen lanaren elementu nagusia eta protagonista, eta oso zeregin garrantzitsua du artista horren ekoizpenean. Horretan aitaren aldean oso modu ezberdinean jokatu zuen. Enpresa itxi eta erretiro hartu ondoren, Jesus Arraizek jarduera artistiko handiko faseari ekin zion, eta Bilboko Manuel Allende kaleko bere etxean, 1980an hil zen arte, mihise gaineko pinturan aritu zen erabat. Orduan, formatu txikiko koadro ugari sortu zituen, poza transmititzen dutenak era askotako gaietan, haur- eta talde-eszenetan. Clemente eta Jesús Arraizek barne-dekorazioko negozioak izan zituzten Gasteizen eta Bilbon, garai hartako elite sozialaren erreferente izan zirenak eta garai hartako enpresa garrantzitsuenentzat lan egin zuten. Egindako lan gehienak gaur egun desagertuta daude, baina, zalantzarik gabe, funtsezko arloa da bi pintoreen ekoizpen artistikoa modu integratzailean ezagutzeko. Jesus Arraizek kokaleku ezezagunetan egindako zirriborro batzuk aurkezten ditugu hemen, kontserbatzen den sorkuntza garrantzitsuenarekin batera: Gasteizko Ajuria familiaren jauregiko (gaur egungo Ajuria Enea) horma-pinturak.